Hoofdstuk 2

Méér, meer verschillende en meer kwalitatieve woningen

Zoals heel veel kinderrijke maar ook éénouder gezinnen, studenten en oudere mensen al ondervonden: de woningmarkt biedt uit zichzelf onvoldoende gepast aanbod. Onze vierde woonprioriteit - sturen op het aanbod - rollen we stadsbreed uit: ook beleidsdomeinen zoals stadsontwikkeling en stadsvernieuwing gaan met deze opdracht aan de slag.

Elke Gentenaar hoort een plek op de woonmarkt te vinden, maar die woonplek moet natuurlijk van goede kwaliteit zijn. Alle Gentse woningen moeten bovendien klimaatneutraal worden. Een driedubbele uitdaging, maar ook met driedubbele voordelen: een energiezuinige woning is aangenaam en gezond, goed voor de portemonnee en goed voor het klimaat. Een grootschalige omslag naar klimaatneutraal en kwalitatief wonen is ons vijfde speerpunt.

  • Gezinnen, en zeker éénouder of grote gezinnen, vinden onvoldoende geschikte woningen. Dit knelpunt doet zich zeker voor op de huurmarkt. Ook studenten vinden onvoldoende betaalbare reguliere studentenhuisvesting. Zij hebben ook recht op een plek in onze stad. Op dit moment nemen ze hun toevlucht in gezinswoningen, waardoor ze concurreren met gezinnen. Ouderen zijn op zoek naar een gepaste of aangepaste woning, liefst in hun buurt. Woningen blijven best beschikbaar voor de reguliere woningmarkt en worden dus beter niet ingenomen door vakantieverhuur zoals Airbnb.

    1. Private marktspelers hebben duidelijke voorkeuren in wat voor woningen ze bouwen. Daarmee komen ze niet altijd tegemoet aan de noden. De krapte op de woningmarkt zal niet opgelost worden door alleen maar meer te bouwen, maar vooral door juist te bouwen. Het nieuwe aanbod moet aansluiten op de vraag. Dat betekent dat we hefbomen zoeken om de gewenste brede en diverse aanboduitbreiding te realiseren: gericht op verschillende inkomens, verschillende gezinssamenstellingen, nieuwe samenhuisvormen, verschillende leeftijden en levensfasen, en gericht op huurders, eigenaars, coöperatief wonen en CLT.

    2. We hebben meer gereguleerde studentenhuisvesting nodig. Hierdoor zal de druk op de huisvestingsmarkt verminderen. Gereglementeerde studentenhuisvesting zorgt ook voor een harmonieuzer samenleven met andere bewoners. We schakelen hiervoor ook de hogeronderwijsinstellingen en Vlaanderen in. Binnen nieuwe projecten moet het aandeel betaalbare kamers omhoog.

    3. We werken aan een duidelijke ruimtelijke visie voor bijkomende studentenhuisvesting. Deze visie voorziet ook in het ‘ontkoten’ van opgedeelde woningen. We waken erover dat nieuwe studentenresidenties het sociale weefsel van de buurt niet aantasten. Daarnaast maken we een studentendorp mogelijk met een flink aantal gereglementeerde studentenkamers en met eigen voorzieningen, en dat niet te midden van bestaande woonbuurten.

    4. We grijpen in op stedenbouwkundige instrumenten (woningtypetoets, ABR, Bouwblokvisie…) om een breed en gepast aanbod te realiseren. Daarbij zorgen we voor meer kansen voor gezinsvriendelijke woningen. We onderzoeken hoe we nieuwe vormen van samenhuizen een plek kunnen geven zonder dat grote gezinnen nog meer onder druk komen te staan.

    5. We zetten in op toegankelijke en betaalbare woningen en andere woonvormen voor ouderen, op loopafstand van winkels, ontmoetingsplekken en andere voorzieningen. Samen met een sensibilisering rond "op tijd verhuizen" komt het bijkomend aanbod tegemoet aan de nood aan meer woonmobiliteit van ouderen. De beweging maakt ook meer gezinswoningen beschikbaar voor gezinnen met jonge kinderen. We onderzoeken hoe we ouderen kunnen bijstaan in hun zoektocht en het verhuizen naar een meer gepaste woning, eventueel in een vorm van collectief wonen.

    6. We herformuleren de investeringsprioriteiten van het stadsontwikkelingsbedrijf sogent. De absolute prioriteit wordt betaalbaar en kwalitatief wonen. Daarbij komt sociaal wonen op de eerste plaats, gevolgd door budgethuur en vervolgens andere betaalbare woonconcepten zoals coöperatief wonen, en dan pas - bij uitzondering - marktconform wonen.

    7. Binnen Groep Gent (Stad, OCMW…) voeren we een actief grond- en pandenverwervingsbeleid (aankopen, grondruil) om extra betaalbare woongelegenheden te kunnen bieden.

    8. Nieuwe woonvormen, zoals coöperatief wonen, hanteren een andere aanpak dan de klassieke ontwikkelaar of de klassieke opdeling kopen/huren. We bieden deze nieuwe woonvormen kansen om te groeien, enerzijds vanuit het stedelijk stadsontwikkelingsbedrijf en anderzijds vanuit de Stad door drempels weg te werken.

  • Een woning renoveren is geen simpele klus. Daarom bouwen we onze instrumenten en bijstand voor zowel (ver)huurders en eigenaars verder uit. Sommige woningen kunnen beter helemaal worden vervangen. We onderzoeken hoe we dit gebundeld kunnen aanpakken, waarbij we de bewoners woonzekerheid in de eigen buurt garanderen.

    De grootste uitdagingen op vlak van woonkwaliteit én energiezuinigheid bevinden zich op de private huurmarkt. Toch zijn er ook eigenaars die ondersteuning nodig hebben om hun woning klimaatneutraal te krijgen. Een kleine groep eigenaars heeft veel (financiële) steun en begeleiding nodig, omdat zij een slechte woning kochten en geen middelen hebben om die te renoveren. Ook voor deze zogenaamde noodkopers voorzien we de juiste aanpak. Ook woningen die leegstaan of onbewoonbaar zijn, vragen een doortastend beleid. In een stad met grote woningnood telt elk pand. Bovendien maken leegstaande woningen de buurt minder aantrekkelijk.

    Bewoners die te maken krijgen met een acuut woonprobleem (brand, onbewoonbaar verklaarde woning, slachtoffers huisjesmelkerij…) kunnen niet altijd terecht bij hun eigen netwerk. Om hen op te vangen zijn voldoende tijdelijke huisvestingsmogelijkheden nodig, de zogenaamde transitwoningen.

    1. Het Verhuurderspunt is hét aanspreekpunt voor verhuurders die hun huurwoning kwalitatiever en toekomstbestendig willen maken. We versterken het Verhuurderspunt nog verder.

    2. De Woonwijzers zijn het aanspreekpunt voor alle vragen over wonen, in de eerste plaats voor huurders. We behouden deze laagdrempelige en buurtgerichte dienstverlening.

    3. We hebben het conformiteitsattest voor nieuwe verhuringen verplicht gemaakt voor woningen ouder dan 30 jaar. Dat biedt de potentiële huurder een belangrijke meerwaarde. Het aantal controles neemt daardoor toe. De volgende stap is nu een meer proactieve aanpak waarbij we actiever nagaan of men werkelijk voldoet aan de verplichting.

    4. De specifieke renovatiepremie voor huurwoningen, met maximale huurprijs, blijft behouden. We scherpen de ambities rond energiezuinigheid aan, verfijnen de maximale huurprijsbepaling en schalen de totale capaciteit op. We mikken op 3000 renovaties.

    5. Het renovatieadvies voor eigenaars combineert advies rond energiezuinigheid én woonkwaliteit en biedt de gepaste ontzorging aan (financieel en praktisch).

    6. Voor de meest kwetsbare eigenaars behouden we de werking van Gent Knapt Op. Deze financiering van de verbouwingen waarbij het geleende geld pas bij ontvreemding van de woning moet worden terugbetaald, in combinatie met de ontzorging van de renovatie, maakt van Gent Knapt Op een uniek project. We mikken erop om 300 extra eigenaars via dit project te helpen.

    7. We gebruiken het Noodkoopfonds van Vlaanderen om de groep die net iets meer financiële capaciteiten heeft te ondersteunen. We zorgen voor renovatiebegeleiding en sociale begeleiding. Het doel is om op die manier 500 eigenaars te bereiken.

    8. Via een gerichte wijkwerking leiden we de bewoners toe naar het gepaste aanbod.

    9. We richten een sociale klusdienst op in samenwerking met het middenveld.

    10. We voeren een actief leegstands- en woonkwaliteitsbeleid. Leegstandcoaches leiden eigenaars toe naar de juiste hulp om hun pand aan te pakken. We voeren zeer proactief controles op leegstand in. Progressieve leegstandbelastingen zetten eigenaars aan om een woning snel weer op de woonmarkt te brengen. Wanneer huizen lang leegstaan en de eigenaars niet in een renovatietraject willen stappen, gaat de Stad over tot sociaal beheer. De Stad renoveert in dat geval de woning en verhuurt die sociaal via de woonmaatschappij Thuispunt Gent, tot de kosten van de overname zijn terugverdiend.

    11. Een doortastend kwaliteitsbeleid kan enkel met voldoende tijdelijke huisvesting. Daarom breiden we het aantal transit- en doorstroomwoningen uit. We breiden in eerste instantie het aantal woningen uit dat de Stad in beheer heeft. Daarnaast stijgt ook de capaciteit van het project leegstand (tijdelijke inzet van leegstaande sociale woningen), in samenwerking met de sociale woonmaatschappij en het middenveld. Tenslotte kunnen ook mobiele units dienen voor tijdelijke huisvesting. We bekijken met het middenveld hoe we geschikte projecten kunnen opzetten rond tijdelijke invulling.