We maken onze woningen energiezuinig en comfortabel. Vandaag verwarmen en koken we in Gent nog vooral met aardgas, een belangrijke bron van uitstoot. Om klimaatneutraal te worden, schakelen we over naar fossielvrij verwarmen. Dat is een sociale en financiële uitdaging. De Vlaamse overheid verbiedt gasaansluiting bij nieuwbouw vanaf 2025. Op vlak van renovatie geven we prioriteit aan de collectieve aanpak van sociale woningen en appartementen.

1. Dankzij de ambitie om 20% sociale woningen te realiseren, die bovendien klimaatneutraal en gezond zijn, zorgen we ervoor dat ook de meest kwetsbare gezinnen in een energiezuinige, gezonde woning leven. Zo pakken we meteen ook energiearmoede collectief aan. Hiervoor versterken we Thuispunt Gent met financiële middelen en zetten we ook andere stedelijke instrumenten in.

2. De helft van de Gentse woningen bestaat uit appartementen. Daarom krijgen bewoners bij collectieve renovatie van appartementen technische en sociale begeleiding en gepaste financiering. Daarbij bouwen we voort op het pionierswerk dat Gent de afgelopen jaren leverde met de Energiecentrale.

3. Eigenaars en verhuurders van eengezinswoningen krijgen begeleiding en leningen op maat via de Energiecentrale en het Verhuurderspunt om hun woning fossielvrij te maken. We schalen de werking ervan op om de renovatiesnelheid te verhogen naar 3500 woningen per jaar. Zo krijgen we tegen 2050 alle woningen fossielvrij, veilig en gezond.

4. Oververhitte woningen worden almaar vaker een probleem. Daarom heeft de Energiecentrale in haar adviezen aandacht voor schaduw via zonwering en beplanting, en waar nodig voor koeling op hernieuwbare energie. We voeren regels in zodat enkel stille airco’s en warmtepompen worden geïnstalleerd.

5. We ondersteunen wijkinitiatieven van het middenveld, zoals Brugse Poort Vochtvrij, zodat nog meer bewoners samen hun weg vinden naar het collectieve renovatieaanbod, vooral kwetsbare bewoners.

6. Via de Energiecentrale zorgen we ervoor dat Gentenaren makkelijk voordelige leningen voor energierenovaties krijgen, met extra steun voor wie volledig fossielvrij gaat.

7. Met de Energiecentrale, het Verhuurderspunt en de Woonwijzers hebben eigenaren, verhuurders en huurders elk een duidelijk aanspreekpunt voor alle noodzakelijke werken aan hun woning: zowel energie als woonkwaliteit. Niet alleen breiden we het aanbod uit, we schalen ze op om meer mensen te kunnen helpen. Achter de schermen integreren we de drie aanspreekpunten. Zo verbeteren we efficiëntie en flexibiliteit.

8. We halen kwetsbare gezinnen uit energiearmoede op twee manieren. We bieden niet alleen financiële en praktische steun aan mensen die problemen hebben om hun energierekening te betalen, we zetten ook prioritair in op het voorkomen van hoge energiefacturen. Dat doen we in de eerste plaats door een volgehouden focus op energiezuinige woningen (sociale huisvesting, huurwoningen, appartementen en noodkoopwoningen), maar ook via sociale leasing van grote huishoudtoestellen.

We gaan voor 100% hernieuwbare energie uit zon, wind en warmte uit lucht, water en bodem. Zo worden we onafhankelijk van fossiele, vervuilende bedrijven en dubieuze regimes en respecteren we de ecologische grenzen van de planeet. We geven als Stad het goede voorbeeld in onze eigen gebouwen. We stimuleren burgers en bedrijven om te investeren in de energietransitie via begeleiding, leningen, studiewerk en samenwerking. Voor mensen die het financieel moeilijk hebben voorzien we extra maatregelen.

1. Voor verwarming van gebouwen stappen we over van fossiele brandstoffen als gas en stookolie naar 100% hernieuwbare warmte. De Gentse warmtevisie toont hoe we dat gaan doen: met kleine warmtenetten in dichtbebouwde wijken en individuele warmtepompen. De warmte komt uit bodem, lucht, rivieren, dokken, rioleringen en restwarmte van nabije bedrijven. We geven voorrang aan het collectief fossielvrij maken van sociale woningen en appartementen. Industriële restwarmte zal vooral uitgewisseld worden tussen bedrijven onderling, zoals bij IVAGO of in de haven.

2. Voor beloftevolle projecten, zoals een warmtenet rond de Watersportbaan, neemt de Stad de rol op van warmtemakelaar, die geïnteresseerde partijen samenbrengt. De eigen gebouwen maken we helemaal fossielvrij, en waar mogelijk delen we warmte met de buren.

3. Bewonersgroepen die buurtwarmtenetten willen aanleggen of appartementsgebouwen renoveren, krijgen financiering voor studiewerk en begeleiding. Diezelfde steun krijgen ook bedrijventerreinen, via de uitgebreide energiecoaching van Stad Gent.

4. De Vlaamse regering heeft de plaatsing van nieuwe stookolieketels verboden. Via de Energiecentrale vinden Gentse gezinnen die nog stookolie gebruiken de weg naar fossielvrije verwarming, dus zonder aan te sluiten op het gasnet.

5. De Stad zelf moet 100% van haar elektriciteitsverbruik halen uit zonnepanelen en windturbines. Naast nieuwe fotovoltaïsche zonnepanelen op eigen daken, maken we ook gebruik van langetermijnovereenkomsten met energiecoöperaties, naar het voorbeeld van de coöperatieve installatie op het dak van een houthandelaar in de haven. Zo zorgen we er ook voor dat Gentenaren mee kunnen investeren en genieten van de opbrengst. We maximaliseren de bestaande installaties op stadsdaken en zorgen dat de Gentenaars daarbij gebaat zijn. 

6. Ook wie huurt of in energie-armoede leeft, moet kunnen genieten van de voordelen van goedkope groene stroom. Daarom leggen we prioritair zonnepanelen op daken van woningen die worden aangepakt via Gent Knapt Op, het Verhuurderspunt en sociale huisvestingsmaatschappij Thuispunt. Naar het model van energiecoöperatie Ecoob (Zonnebouwers+) onderzoekt de Stad om zonnepanelen te plaatsen bij mensen die het financieel moeilijk hebben. De coöperatie blijft eigenaar van de panelen en de mensen betalen een haalbare prijs.

7. We stimuleren burgers en bedrijven om te investeren in zonnepanelen en zonneboilers via begeleiding en leningen. We promoten groepsaankopen zoals Gent Zonnestad. De zonnecoach helpt bedrijven om de juiste keuzes te maken bij het plaatsen van zonnepanelen.

8. Als Stad investeren we, samen met burgercoöperaties in eigen windmolens, ook op OCMW-gronden van de Stad. De grond blijft zo in handen van de Stad én beschikbaar voor landbouwers. We realiseren een windturbine op Eiland Zwijnaarde. Financiële opbrengsten van de windmolens waarin de Stad participeert vloeien naar programma’s voor energiebesparing en de bestrijding van energiearmoede.

Wij zijn een deel van de natuur. Daarom moeten we de biodiversiteit koesteren en beschermen. Natuur houdt ons gezond, zowel fysiek als mentaal. Natuur zorgt voor verbinding tussen mensen, zeker in de stad, en beschermt ons tegen de gevolgen van klimaatopwarming. Gent heeft nood aan verschillende soorten groen: van kleine groene oases op wandelafstand tot grote groenpolen in de rand. We vergroenen vooral in de buurten waar mensen weinig tuinen en parken hebben.

1. Om Gent te beschermen tegen overstromingen, geven we de Schelde en Leie meer ruimte. We willen een snoer van overstroombare gebieden die de valleien tot in Gent beschermen. Dat moet als een spons overtollig water opvangen in de Gentse regio en nadien langzaam afgeven. Zo creëren we ruimte voor water en nieuwe kansen voor natuur en recreatie rond de stad. Met het Nationaal Park Scheldevallei, Natuurpark Levende Leie en de Moervaartvallei geven we de natuur in het buitengebied een echte boost.

2. We bouwen de Gentbrugse Meersen uit tot toegangspoort voor het Nationaal Park Scheldevallei, samen met de Damvallei in Destelbergen. In samenwerking met Waterweg en Natuurpunt realiseren we de natuurinrichting voor het einde van de bestuursperiode.

3. We blijven boskoploper: tegen 2030 komt er 100 hectare nieuw bos bij, vooral in de groenpolen.

4. Daarnaast zorgen we voor een aaneengesloten groenstructuur. Door aaneengesloten leefgebieden en groene structuur te creëren kunnen planten- en diersoorten  zich vestigen en herstellen.

5. We brengen de natuur terug in de kernstad. We actualiseren het soortenplan dat aantoont welke dieren en planten belangrijk zijn voor Gent en wat we kunnen doen om ze te beschermen. Dat soortenplan koppelen we aan wijkgerichte actie, zodat wijken een eigen soort kunnen adopteren en extra maatregelen treffen voor habitat en draagvlak. We leggen ecoducten en tunnels aan en bouwen eekhoornbruggen zodat dieren veilig de weg kunnen oversteken. Met campagnes, ondersteuning en (waar mogelijk) regelgeving bouwen we de Gentse tuinen uit tot hotspots voor biodiversiteit en ‘coolspots’ voor hitte en opvang van water. Al die tuinen samen worden de zesde groenpool van Gent.

6. In en rond de eigen stadsgebouwen voorzien we nest- en groeikansen voor dieren en planten. Natuurinclusief bouwen herstelt de biodiversiteit en brengt de stad tot leven. Nieuwe parken en groenzones komen prioritair in de wijken waar de impact van klimaatopwarming het grootst is. Dat zijn vaak ook de armste wijken van de stad. Mogelijke voorbeelden: het Botermarktpark in Ledeberg, het Witte Kaproenenpark, het geplande park tussen Ham en de Désiré Fiévéstraat of een park op de oude site van Farys aan de Stropkaai. Langs de vele oevers van de waterlopen komen struiken en bomen.

7. We vergroenen onze stad volgens de 3-30-300-regel. ‘3’ staat daarbij voor drie bomen van behoorlijke omvang zichtbaar vanuit huis of werkplek; ‘30’ voor een minimum van 30 procent boomkruinoppervlakte van de wijk, en ‘300’ voor een grote openbare groene plaats van 1 hectare op 300 meter van elke woning. We zetten daarbij maximaal in op toekomstbomen, die de ruimte krijgen om te groeien en vooral voor voldoende schaduw zorgen. Daar waar de ruimte beperkt is, openen we de mogelijkheid om straatbomen dichter dan 3 m bij de gevels aan te planten. We kiezen voor boomsoorten met meerwaarde voor de biodiversiteit.

8. Groenpolen zoals de Gentbrugse Meersen of de Vinderhoutse Bossen bouwen we verder uit tot hotspots voor biodiversiteit en natuurbeleving. We zorgen voor herstel, behoud en ontwikkeling van de natuur, met plaats voor speelnatuur. We verhogen de steun voor en versterken de samenwerking met natuurorganisaties die via vrijwilligerswerking die doelstelling nastreven. We versterken de bereikbaarheid van de groenpolen, zodat alle Gentenaren kunnen genieten van de natuur. Het Natuurcentrum Jan Hublé in de Bourgoyen-Ossemeersen bouwen we uit om alle Gentenaren in contact te brengen met onze natuur.

9. We kijken ook of we werk kunnen maken van één of meerdere waterspiegels, zoals in Bordeaux. Dit is niet alleen een mogelijke toeristische meerwaarde, maar is zowel voor toeristen als voor Gentenaars een welkome afkoeling tijdens warme dagen. 

10. Groenklimaatassen zijn lange stroken groen die de stad verbinden met de groene buitengebieden. Het zijn fiets- en wandelassen die natuur naar de stad brengen, zoals de verbinding langs de Visserij, van het Baudelopark tot de Gentbrugse Meersen. We reanimeren het concept en versnellen de realisatie naar minstens 2 klimaatassen per bestuursperiode. We herstellen historische waterlopen in de stad zoals de Blaisantvest en de Tichelrei, en brengen leven in en om het water met groene vooroevers aan de Franse Vaart, de Visserij en het Achterdok.

11. De nieuwe Europese regelgeving rond duurzaamheid bij bedrijven biedt veel kansen rond innovatieve financiering. We zetten een biodiversiteitsfonds op en werken samen met het middenveld, banken en bedrijven om de groenpolen en natuurverbindingen uit te bouwen.

12. Beter tijdelijke natuur dan geen natuur. Percelen met tijdelijke natuur en gepast beheer in de haven worden vrijgesteld van belasting op ongebruikte percelen. We sluiten hiervoor overeenkomsten met organisaties met veel grond. Dit werkt in andere steden, en moet ook kunnen in Gent. Zo maken we afspraken over de bestemming van de grond, en in afwachting van de invulling kan er tijdelijke natuur ontstaan. Dit maakt deel uit van een ambitieuze groenvisie voor de haven die we samen met North Sea Port uitwerken. We zorgen ook samen voor de fondsen om de groenvisie te realiseren.

13. We verwelkomen de otter terug in onze natuurgebieden. Otters houden van proper water en rust, dus daar zorgen we voor.

Het Gent van de toekomst staat vol bomen, bloeiende bloemen en heeft gezonde waterlopen. Van een stenen stad maken we een groene stad, gezond voor haar bewoners en goed voor de biodiversiteit. Dat gebeurt op alle niveaus: tuinen, straten, pleinen, parken, parkeerterreinen en bos- en natuurgebieden. Daartoe gaan we voor maximale ontharding en minimale verharding. Een groeiende groep enthousiaste Gentenaren werkt daaraan mee, van buren die samen geveltuintjes en groenslingers aanleggen tot vrijwilligers die meewerken aan bos- en natuurgebieden. Al dat groen is ook een airco – zo blijf je koel in de zomer. Meer natuur beschermt ons ook tegen droogte en wateroverlast. Water hoort in wadi’s, grachten en poelen, niet in kelders of woonkamers. Door het water overal te laten indringen in de bodem, worden de reserves aan grondwater versneld aangevuld. Dat helpt bomen te overleven en beschermt natuurgebieden, parken en de oogsten van landbouwers tegen verdroging en verzuring. 

1. We trekken de doelstelling van 15% ontharding bij heraanleg van straten en pleinen op naar 30%. Zo komt er maximaal ruimte voor bomen, struiken, microbosjes, waterinfiltratievoorzieningen, spelelementen, zitbanken enzoverder. We verharden enkel waar dat echt nodig is. Bij aanleg of heraanleg van straten en pleinen wordt er bekeken of de riolering ontkoppeld kan worden, zodat het regenwater/oppervlakte water via wadi’s kan insijpelen in de ondergrond.

2. Boomsparend ontwerpen en ontwikkelen wordt overal in Gent de norm. Met een boomeffectanalyse bij grote werven zorgen we ervoor dat bomen ook in de bouwfase beschermd worden en ruimte krijgen.

3. Bij elk groot project (koten/ woningen) komt een groenvoorziening voor de buurt.

4. Onnodige straten halen we uit het verkeersnetwerk. Waar mogelijk versmallen we ook straten, zo zorgen we voor vergroening en ontharding. Een voorbeeld: Autoweg-Noord en -Zuid aan de Rosdambeekvallei.

5. We stimuleren ontharding op private gronden en breiden ons subsidiesysteem uit voor ingrijpende onthardingen.

6. De meest kwetsbare plekken voor wateroverlast, hitte en droogte pakken we eerst aan – bijvoorbeeld met rioleringswerken of door versneld te vergroenen. Van onze parken maken we supersponzen die veel water absorberen, ook bij extreme neerslag. In het Citadelpark bijvoorbeeld ontharden we maximaal door de wegen in te perken, op maat van fietsers en voetgangers. We ontharden ook de parking op het Jan Hoetplein, zodat Hoet en het S.M.A.K. het plein krijgen dat ze verdienen.

7. Voldoende kwalitatief grondwater is nodig voor mens en milieu. Ook onze natuur heeft grondwater nodig. Via de acties zoals bepaald in het droogteplan, vullen we onze grondwaterreserves versneld aan.

8. We moeten ons vandaag voorbereiden op het klimaat van morgen, onder meer met milieu- en klimaateducatie en preventie. We breiden de noodplannen uit voor periodes met langdurige hitte, droogte of wateroverlast, stormen en maken burgers bewust van wat te doen. Bij overstromingen zetten we in op early-warning systemen en verzekeren openbare diensten  zoals politie, brandweer of vuilnisophaal.

9. We passen het algemeen bouwreglement (ABR) aan zodat er zo weinig mogelijk donkere oppervlakken bijkomen. We kiezen voor lichtgekleurde daken en licht straatoppervlak.

Een gezonde leefomgeving is een recht voor elke Gentenaar. We blijven verder inzetten op luchtkwaliteit en op geluidsoverlast. Ook de kwaliteit van de bodem en het grondwater krijgt nu – terecht – meer aandacht. Dit komt vooral de meest kwetsbare mensen ten goede omdat zij in de meest vervuilde en lawaaierige buurten wonen. Een vuile en lawaaierige stad is wel degelijk geen cultureel erfgoed, of iets dat er nu éénmaal bij hoort. Ook de impact van geluidsoverlast wordt nog vaak onderschat. Hoe fijn het ook is om in een stad te leven boordevol activiteiten, inwoners hebben ook nood aan rust en stilte.

1. Luchtvervuiling is een sluipmoordenaar. Door langdurige blootstelling aan fijn stof daalt de gemiddelde levensverwachting van de Vlaming met ongeveer een jaar. De lage-emissiezone en het mobiliteitsplan zorgen ook de komende jaren voor een verdere verbetering van onze luchtkwaliteit. We dringen er sterk op aan dat ook lijnbussen schoon worden. We zetten ook in op een betere luchtkwaliteit door dieselgeneratoren te vervangen door schone alternatieven (batterijen of netstroom). We ontraden houtstook, voornamelijk via sensibilisatie. We voeren een stookverbod in tijdens een smogalarm.

2. We zorgen voor waterkwaliteit die toelaat om te zwemmen in de Gentse binnenwateren. We zorgen voor vrij toegankelijke zwemplekken verspreid over de stad, zoals aan de Franse Vaart.

3. We pakken PFAS- en andere bodemvervuiling op onze eigen terreinen aan en informeren burgers en bedrijven tijdig over vervuiling en de mogelijke maatregelen.

4. Over de ziekmakende effecten van lawaai, o.m. als gevolg van de verstoring van de nachtrust, sijpelen steeds meer alarmerende onderzoeksresultaten door. We onderzoeken hoe we in beleidskeuzes hier meer rekening mee kunnen houden. Een “zachte stad” zal lawaai zo veel mogelijk bannen. We stippelen een aanpak uit, waarbij op korte termijn alvast alle opzettelijke geluidshinder (cf. knalpotterreur, nachtlawaai in de omgeving van het nachtleven) met een mix van instrumenten (van sensibilisering over technologisch ondersteunde “nudging” tot boetes en inbeslagname) geband wordt. Een actief gebruik van de beleving van de bewoners staat hierbij centraal. Dit gaat ver voorbij het ambtelijke en politionele registreren en behandelen van klachten.

5. De handhaving van lawaaioverlast door voertuigen moet opgedreven worden. Hierbij worden bestaande methodes en sancties meer ingezet en wordt er gezocht naar bijkomende mogelijkheden om deze overlast in te dijken.

6. Handhaving van milieuregels is cruciaal voor bescherming van het milieu, eerlijke concurrentie en vertrouwen in de overheid. Het voorkomt schade, stimuleert innovatie en creëert een gelijk speelveld. We versterken de Dienst Toezicht, zodat het aantal controles omhoog kan. Bij overtredingen kunnen sancties worden opgelegd.

7. We beschermen en vergroten bestaande luwteplekken. Stille plekken in parken en langs het water, in natuurgebieden, begraafplaatsen of publieke moestuinen bieden rust en ontspanning.

8. We willen niet dat er plasticafval vanuit de Gentse waterlopen naar zee stroomt. We onderzoeken de mogelijkheid voor een ‘plasticvanger’ waarbij de stroming het afval in de installatie doet vloeien.